17 Mayıs 2010 Pazartesi

| Hangi anahtar hangi kilidi açıyorsa...

Noam Chomsky’nin Bilgi Sorunları ve Dil: Managua Dersleri adlı kitabında, kendisine sorulan bir soruya verdiği cevap yer alıyor. Soru şu: “Çocuk aynı anda iki dili öğrenebilir, biri evde konuşulan, ötekisi sokakta konuşulan. Bu şu anlama gelir mi: Çocuk anahtarların yönünün çevreyle mi ilişkilendirir?”


Cevap: “(...) Bir çocuk değişik diller öğrenir. Diyelim ki evde İspanyolca, sokakta İngilizce. Ancak sorun gerçekten çok daha genel; çünkü her insan değişik diller konuşur. Bazen farklı lehçeler veya farklı tarzlar diye adlandırırız bunları; ancak gerçekte değişik dillerdir ve siz bir biçimde onları nerede kullanacağımızı biliyoruz. Birini bir yerde, ötekisini bir başka yerde. Her bir değişik dil için, ayrı bir anahtar düzeneği var. İspanyolca/İngilizce durumunda bu oldukça dramatik bir düzenek farkıdır. (...) Bir çocuğun hiç dikkat sarf etmeden değişik dilleri çok iyi öğrenebileceği bilinen bir olgudur. Bu da bir beynin aynı zamanda birden fazla anahtar düzeneğine sahip olduğu anlamına gelir. Bu ancak, çocuğun dili belli bir durumla ilişkilendirdiği zaman olanaklı gibi görünüyor. Yani çocuk arkadaşlarıyla konuşmanın yolunun bu olduğunu, anneannesiyle konuşmanın yolunun şu olduğunu biliyor. (...) Küçük çocukların, değişik diller konuştuklarının ayırdında olmadıklarını da belirtmeliyim, en azından öyle görünmüyorlar. Massachusetts Institute of Technology’de, Doğu Avrupa’da büyümüş, beş dil konuşan yakın bir arkadaşım ve meslektaşım var. Kendisi değişik diller konuştuğunun aniden açığa çıkışını çok net anımsıyor. Bundan önce bu konunun hiç ayırdında değilmiş arkadaşım.”

Bunun üzerine şöyle bir yorum yapabiliriz: Her dilin kendi içinde de farklı katmanlar için farklı anahtar düzenekleri olmalı. İletişim, farklı katmanlardaki anahtar düzeneklerini kullanabilme becerisi göstermekle mümkün.

Birini bir yerde, ötekisini bir başka yerde. Hangi anahtar hangi kilidi açıyorsa...