‘Ben 10’ (benten okunur) çılgınlığı aldı başını gidiyor. ‘Ben 10’ de ne diyeceksiniz? Küçük bir erkek çocuğunuz yoksa kim olduğunu büyük bir ihtimalle bilmiyorsunuzdur. Ben isimli çocuk, kolundaki kocaman saatini çevirdikçe on farklı uzay karakterine dönüşüyor. Her bir karakterin farklı bir gücü (şiddet özelliği) var. Bu güçleriyle uzaydaki kötülerin üstesinden gelmeye çalışıyor. ‘Ben 10’, aynı zamanda ekonomik krize kafa tutarcasına inanılmaz sayıda satan bir derginin de baş kahramanı oluyor.
Tarih 10 Mayıs 2009. Türkiye’de bir derginin birinci sayısı sekiz baskı yapıyor. On gün içinde 150 bin adet basılıyor. Sadece tek reklam alan bu dergi çocuklara yönelik bir çizgi film kahramanının çıkartmalarını, oyunlarını, oyuncaklarını veren, çizgi öyküler yayınlıyor. Türkiye gibi düşük tirajlara alışkın bir ülkede bir derginin -üstelik bir çocuk dergisinin- bu kadar kısa sürede bu tiraja ulaşmasının, üstelik ekonomik kriz ortamında yok satmasının altında çok şey aramak gerekiyor. Kendini en çok okunan gazete sayan bir gazetenin bile utanması gereken bir durum bu.
Son yıllarda, hatta son bir yılda çocuklara yönelik mecralar patlama noktasına geldi. Öyle ki koskoca TRT bile çocuk kanalı açtı. Gazete bayileri ve kitapçılar Marvel, Disney, Jetix ve Cartoon Network’ün kahramanlarının dergileriyle dolu. Dergiler, 3 TL’den başlayan fiyatlarda olmasına rağmen kısa sürede tükeniyor. Alınmazsa evde nasıl kıyametler koptuğunu taze anne-babalar bilir. Sadece dergiler değil, çocuklara yönelik kanallardaki birçok çizgi film kahramanının kitapları, dergileri, oyuncakları, her türlü kırtasiye malzemeleri ve tepeden tırnağa giysileri var. Bunlar sadece Amerika kaynaklı, Markist söylemle “emperyalist dünyanın gelişmekte olan ülkelerdeki taze beyinleri etkilemek üzere yapılmış planlı çabaları” değil. Bank Asya tarafından kurulan Yumurcak kanalındaki Tarçın’ın da oyuncakları, kitapları, eğitim setlerinin iyi sattığını duyuyoruz. Bu duruma Entegre Pazarlama diyebiliriz. Üstelik çocukları hipnotize eder şekilde bir pazarlama girişimi.
Spiderman, Power Rangers, Star Wars’un ucube kahramanları çocuklu ailelerin hayatlarının içine dalmışken son aylarda hepsini elinin tersiyle iten küçük bir çocuk belirdi. İnternet üzerinde de varlığını hissettiren ‘Ben 10’, Google’da yüzlerce linkle karşımıza çıkıyor. Youtube’u incelediğimizde Cartoon Network’te yaklaşık bir yıldır yayınlandığı anlaşılıyor. ‘Ben 10’ ile ilgili Türkçe ve İngilizce birçok video linki verilen Youtube’da izleyici sayıları 1 milyonun altına düşmüyor. ‘Ben 10’ derginin tek reklamvereni ‘Cheetos Ben 10’ paketleri bakkal tezgahlarının en görünür yerlerinde.
Çoçuklar Üzerinde Ben 10 Etkisi
‘Ben 10’ çocuklar üzerinde bu aralar o kadar etkili ki her izleyen çocuk ilk izlemesiyle birlikte kendini ‘Ben 10’ sanmaya başlıyor. ‘Ben 10’ saati Omnitrix’in oyuncağını sokakta bir çocuğun kolunda görmesin, hemen aynısını istiyor. Bazı anaokullarında, çocukların ‘Ben 10’ saatiyle okula gelmesini önlemek için aileler uyarılıyor, çünkü çocuklar kendini 10 uzay kahramının en az biriyle özdeşleştiriyor. Gölge hayalet, dört kol, kurt köpeği, Iron Man’e benzeyen ateş topu, gri madde, uçmasıyla ünlü pul kanat, çocukların yuvarlanmasına çok güldüğü yıldırım topu ve adını ezberlemeye üşeneceğimiz birkaç kahraman daha farklı güçleriyle (şiddet özellikleriyle) çocukların hayal dünyasını ele geçirmiş durumda. ‘Ben 10’in çocukları ne kadar kötü etkileyeceğini ve Türk medyasındaki akıbetinin ne olacağını henüz bilmiyoruz.
Pazarlamaya Yönelik 10 Ders
Çok şiddetli geçen ekonomik kriz döneminde bir yayını bu kadar yüksek tiraja ulaştırabilen bir çizgi film kahramanıyla ilgili olarak pazarlamaya ilişkin çıkartılacak on dersi şöyle bir sıralarsak:
1.
Ekonomik krizlerin üstesinden gelmek için süper kahramanlara ihtiyacımız var.
2.
Bu Ben 10 denen çocuk, çocuklarımız üzerinde çok etkili.
3.
Aileler çocuklarının her sözünün dinliyor- dinlemek zorunda hissediyor.
4.
Aileler çocukları için para harcamaktan zevk alıyor.
5.
Bu çocuk dergileri çok iyi bir reklam mecrası.
6.
Neden bizim Ben 10 gibi kahramanımız bir türlü olamıyor?
7.
TRT’nin Keloğlanı, Yumurcak’ın Ayran’ı Ben 10’nin veya Spiderman’in yerini alabilir mi?
8.
Bizim kahramanlar tutarsa farklı dergilerle, mısır cipsleriyle ve giysilerle kar elde edebilirler mi?
9.
Çocuklara yönelik ürünler krize çare olabilir mi?
10.
Ben 10 gibi kafa tutabilecek başka kahramanlar var mıdır?
Evet, özellikle başka kahramanlar varsa çıksın ortaya. Tekstilcilerimizin, medyamızın ve ilgili bir sürü sektörün çeşitli kahramanlara ihtiyacı var.
* YARD. DOÇ. DR. FERAH ONAT,
YAŞAR ÜNİVERSİTESİ İLETİŞİM FAKÜLTESİ
HALKLA İLİŞKİLER VE REKLAMCILIK BÖLÜM BAŞKANI
