Maslow’un 1943 yılında maddi, sosyal ve manevi ihtiyaçlar olarak üç ana kategoride incelediği ihtiyaçlar hiyerarşisi, ondan yaklaşık beş yüz yıl önce İbn Haldun tarafından zarurî, hâcî ve kemalî ihtiyaçlar olarak tasnif edilmiştir. Zarurî ihtiyaçlar, yaşamak için gerekli olan beslenme ve güvenlikle ilgili ihtiyaçlardır. Hâcî ihtiyaçlar, zaruri olmayan, ama mevcudiyeti insanı rahatlatan unsurlara duyulan ihtiyaçlardır. Kemalî ihtiyaçlar ise insanların düşünce kaygılarını ve estetik beklentilerini karşılayan ihtiyaçlardır.
İnsan ihtiyaçlarının düzeyiyle ekonomilerin gelişmişlik düzeyleri arasında da bir ilişki kurulabilir diye düşünüyorum.
İnsanın biyolojik ve en primitif antropolojik gerçeğine gidip gidip geldiği, fizyolojik ve güvenlik ihtiyaçlarının öne çıktığı şu pandemi günlerinde bir soru: İnsanın ihtiyaçları geliştikçe mi ekonomi, ekonomi geliştikçe mi insanın ihtiyaçları gelişir?
